Projekt TERYT 2 - Państwowy rejestr granic
i powierzchni jednostek podziałów terytorialnych kraju

Działając na rzecz poprawy integracji publicznych zasobów informacyjnych, a także zwiększenia i unowocześnienia dostępności tych zasobów, Główny Urząd Geodezji
i Kartografii realizował projekt TERYT 2 - Państwowy rejestr granic i powierzchni jednostek podziałów terytorialnych kraju.

Dzięki projektowi obywatele, przedsiębiorcy oraz jednostki administracji publicznej zyskali dostęp nie tylko do informacji z urzędowych baz danych, ale przede wszystkim do zintegrowanej informacji pochodzącej z wielu rejestrów publicznych. W ramach projektu zostaną zebrane informacje zgromadzone w państwowych rejestrach i zbiorach danych które następnie zostały wzbogacone o zasięg przestrzenny i lokalizację adresową. 
Dla użytkowników oznacza to nową jakość - oprócz lokalizacji punktowej różnego rodzaju instytucji istnieje możliwość zweryfikowania zasięgu ich działania. Wszystkie informacje zgromadzone zarówno w formie opisowej jak i geometrycznej gwarantują najwyższą jakość i aktualność.

Projekt obejmował budowę i wdrożenie systemu teleinformatycznego wraz z jednoczesnym zebraniem danych przestrzennych i opisowych określających granice jednostek podziałów terytorialnych kraju. Rezultaty projektu TERYT 2 są dostępne za pośrednictwem www.geoportal.gov.pl oraz innych stron internetowych administracji publicznej, np.: danepubliczne.gov.pl.

Projekt TERYT 2 otrzymał dofinansowanie z Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007-2013, 
w ramach 7 osi priorytetowej „Społeczeństwo informacyjne – budowa elektronicznej administracji”. Projekt był realizowany do 31 grudnia 2012 r. a całkowity koszt realizacji wyniósł ok. 42 mln PLN.

Geneza projektu i jego uzasadnienie

Przed realizacją Projektu wiele instytucji publicznych w Polsce prowadziło rejestry oraz bazy danych obejmujące swym zakresem podziały terytorialne kraju. Informacja w nich zawarta oparta była jedynie na danych opisowych, w tym kodach - bez rejestracji rzeczywistego przebiegu granic przedstawionego za pomocą danych przestrzennych. Korzystający z rejestrów i baz byli w ten sposób pozbawieni możliwości jakie daje wgląd do danych opartych na referencyjnej informacji przestrzennej. W dzisiejszym świecie dostęp do aktualnej informacji przestrzennej, obejmującej dane o środowisku geograficznym, obiektach i zjawiskach w przestrzeni otaczającej człowieka ma ogromne znaczenie. Informacja przestrzenna jest istotna zarówno dla funkcjonowania administracji państwowej, jak również dla niemal wszystkich sektorów gospodarki oraz obywateli.Brak jednolitych, zharmonizowanych i precyzyjnych informacji o adresach i ich lokalizacji przestrzennej a także o granicach podziałów terytorialnych kraju oraz właściwości miejscowych instytucji, organów i urzędów powodował wiele komplikacji. W efekcie następowało często wydłużenie czasu ustalenia zasięgu działania instytucji, danych adresowych urzędów a co niekiedy skutkowało błądzeniem, kierowaniem do niewłaściwych miejscowo instytucji zarówno obywatela jak i służb administracji publicznej – takich jak policja czy pogotowie ratunkowe. Sytuacja ta ograniczała efektywność działań prowadzonych przez obywateli, przedsiębiorców i instytucje publiczne. Dodatkowo należy podkreślić, iż większość rejestrów i baz danych pozostających poza kompetencjami Służby Geodezyjnej i Kartograficznej pozbawiona była narzędzi zapewniających utrzymanie ich w aktualności

W odpowiedzi na powyższe problemy, w Głównym Urzędzie Geodezji i Kartografii przygotowany został projekt TERYT 2. Jego uruchomienie wpisywało się  w przedmiot wieloletnich działań Głównego Geodety Kraju dotyczących integracji oraz udostępnienia danych z państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego. Koncepcja projektu powstała również w oparciu o zebrane przez Służbę Geodezyjną i Kartograficzną doświadczenia związane z prowadzeniem i udostępnianiem rejestrów publicznych. Wpływ na decyzję o rozpoczęciu projektu miało także rosnące zapotrzebowanie, ze strony rozmaitych podmiotów, na dostęp do urzędowych baz danych i rejestrów powiązanych z informacjami przestrzennymi. W szczególności dotyczyło to rejestrów zawierających informacje o wszelkiego rodzaju granicach i lokalizacjach adresowych.

Projekt TERYT 2 pośrednio wynika z zobowiązań wobec Unii Europejskiej, w szczególności z postanowień dyrektywy INSPIRE. Dyrektywa wymaga nie tylko uporządkowania lokalnych baz danych, ale wymusza także ustanowienie procedur wymiany informacji pomiędzy poszczególnymi wytwórcami danych. Przykłady z wielu krajów europejskich pokazują, że uporządkowana geoinformacja stanowi podstawę do sprawnego zarządzania przestrzenią.
Prace nad implementacją dyrektywy INSPIRE do prawa krajowego zaowocowały uchwaleniem w marcu 2010 r. ustawy o infrastrukturze informacji przestrzennej oraz nowelizacją ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne, która wprowadziła zmiany w organizacji i trybie prowadzenia państwowego rejestru granic oraz rozszerzyła zakres informacji w bazie danych tego rejestru. Poza dotychczas zbieranymi danymi – tj. granicami i powierzchniami trójstopniowego zasadniczego podziału terytorialnego kraju zgromadzono dodatkowe dane (m.in. granice obrębów ewidencyjnych, rejonów statystycznych, właściwości miejscowej sądów, obszarów działania policji itp.) oraz adresy i ich lokalizacje przestrzenne.

Projekt TERYT 2  ujęty był w Planie Informatyzacji Państwa na lata 2007-2010.

Cele projektu

Głównym celem projektu TERYT 2 było udostępnienie za pośrednictwem Internetu państwowego rejestru granic i powierzchni jednostek podziałów terytorialnych kraju oraz realizacja i wdrożenie rozwiązań związanych z prowadzeniem rejestrów adresowych. Zgodnie z przyjętymi założeniami, realizacja projektu umożliwiła integrację zasobów informacyjnych administracji publicznej oraz zwiększyła dostępności do tych zasobów. Dzięki projektowi nastąpiło usprawnienie i unowocześnienie sposobów świadczenia części usług publicznych.

Realizacja celów projektu TERYT 2 polegała zarówno na budowie systemu gromadzenia i aktualizacji danych jak również na zebraniu, weryfikacji oraz integracji danych przestrzennych i opisowych. Dane, o których mowa dotyczą m.in.:

• granic zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa,
• granic podziału kraju na potrzeby ewidencji gruntów i budynków (jednostki ewidencyjne i obręby ewidencyjne),
• granic podziału kraju na potrzeby statystyki publicznej,
• granic podziału kraju ze względu na właściwość miejscową sądów i prokuratur,
• granic pasa nadbrzeżnego, granic portów i przystani morskich, morskiej linii brzegowej, linii podstawowej i granicy morza terytorialnego RP,
• granic podziału kraju ze względu na właściwość miejscową organów i jednostek organizacyjnych administracji specjalnej, takich jak: archiwa państwowe, urzędy skarbowe, izby skarbowe, nadleśnictwa i Regionalne Dyrekcje Lasów Państwowych, Regionalne Zarządy Gospodarki Wodnej i urzędy morskie,
• granic obszarów działania służb podległych Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji,
• pola powierzchni jednostek zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa, pola powierzchni obszarów morskich Rzeczypospolitej Polskiej oraz pola powierzchni jednostek podziału kraju na potrzeby ewidencji gruntów i budynków,
• adresów i ich lokalizacji przestrzennej (dotyczy to migracji danych pozyskanych w ramach innych projektów realizowanych przez GUGiK). 

Odbiorcy projektu

Projekt TERYT 2 skierowany był do wszystkich zainteresowanych dostępem do aktualnych i rzetelnych informacji przestrzennych dotyczących granic podziałów terytorialnych kraju oraz adresów (punktów adresowych). Udostępnienie spójnych, wiarygodnych i aktualnych danych przestrzennych o charakterze urzędowym, ma kluczowe znaczenie zarówno dla wielu jednostek administracji publicznej, służb bezpieczeństwa, przedsiębiorców, a także samych obywateli. Prace projektowe prowadzone przez Główny Urząd Geodezji i Kartografii, przełożyły się bezpośrednio na korzyści dla różnych grup użytkowników.

Obywatele

Odbiorcami projektu są obywatele, którzy oczekują łatwego dostępu do rzetelnej i aktualnej informacji przestrzennej dotyczącej np. obszaru właściwości sądów, urzędów skarbowych czy innych organów administracji państwowej. Dzięki projektowi TERYT 2 możliwe jest uruchomienie szeregu usług, także mobilnych, które pozwolą na znalezienie na przykład właściwego urzędu w zależności od aktualnego położenia lub wprowadzonego adresu. Obywatele otrzymają możliwość pozyskania danych, które są aktualne i dokładne z precyzyjnie określonymi współrzędnymi każdego punktu adresowego w Polsce.

Administracja publiczna

Dla administracji publicznej – zarówno rządowej, jak i samorządowej – projekt TERYT 2 dostarczył dane adresowe oraz różnego rodzaju granice zlokalizowane w przestrzeni . Urzędnicy dzięki rezultatom projektu zyskali dostęp do danych, które usprawnią realizację zadań – na przykład w celu ustalania adresów, stwierdzania właściwości miejscowej lokalnych instytucji. Ułatwia to znacząco obsługę obywateli, a także instytucji, przedsiębiorstw, oraz lokalnych inwestycji.

Ponadto w ramach projektu udostępniona została gminom nieodpłatnie aplikacja do prowadzenia ewidencji miejscowości, ulic i adresów.

Przedsiębiorcy

Z rezultatów projektu TERYT 2 korzystają  liczne grupy przedsiębiorców, reprezentujących różne sektory, dla których niezbędna jest informacja przestrzenna. Wśród nich znajdują się m.in. operatorzy sieci technicznych,  firmy przewozowe, kurierskie i pocztowe, firmy transportowe, logistyczne i wiele innych. Korzystają wszyscy przedsiębiorcy, dla których informacja przestrzenna ma znaczenie w zarządzaniu oraz podejmowaniu decyzji, jak również w innych aspektach prowadzenia ich działalności. Efekty projektu mogą wpływać na obniżenie kosztów działalności, zwiększenie asortymentu świadczonych usług oraz zastosowanie innowacyjnych rozwiązań. Warto pamiętać, że elektroniczny dostęp do wiarygodnych danych przestrzennych umożliwi wzrost konkurencyjności polskich przedsiębiorstw.

^{Granice Regionalnych Dyrekcji Lasów Państwowych} 

^{Granice Regionalnych Zarządów Gospodarki Wodnej}

Projekt TERYT 2 skierowany był również do wszelkiego rodzaju służb wykorzystujących w swoich systemach dowodzenia i zarządzania dane adresowe wraz z ich lokalizacją przestrzenną. Do służb tych należą m.in.: policja, straż pożarna, pogotowie, instytucje odpowiedzialne za zarządzanie kryzysowe oraz służby działające na określonych obszarach np.: nadleśnictwa, sądy, prokuratury, urzędy skarbowe itp. W efekcie końcowym realizacji projektu TERYT2 zyskali wszyscy, gdyż jego rezultaty wiążą się z rozwojem bezpiecznego i sprawnego państwa.

Organizacja projektu, produkty

Prace przygotowawcze związane z uruchomieniem projektu trwały w latach 2008-2009, podczas których opracowano założenia do projektu, studium wykonalności oraz przygotowano dokumentację do wystąpienia o dofinansowanie a także wykonano część prac związanych z zebraniem danych. Umowa o dofinansowanie projektu została podpisana między Głównym Geodetą Kraju a Władzą Wdrażającą Programy Europejskie w dniu 25 września 2009 r. W latach 2010-2011 kontynuowane było pozyskanie i weryfikacja danych oraz wdrożenie systemu teleinformatycznego.

^{Ramowy harmonogram projektu}

Projekt realizowany był przez Główny Urząd Geodezji i Kartografii przy pomocy zespołu projektowego w ramach Departamentu Informacji o Nieruchomościach Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii, a także przy udziale Centralnego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej oraz wykonawców zewnętrznych wyłonionych w toku postępowań o udzielenie zamówienia publicznego.  

Działania Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii w zakresie realizacji projektu  wspomagane były przez Władzę Wdrażającą Programy Europejskie w ramach Projektu systemowego dla wspierania działań w zakresie budowy elektronicznej administracji - w szczególności poprzez bieżące wspieranie w zakresie doradczym, prawnym oraz szkoleniowym i promocyjnym.